Wszystkie haki posiadają oczko, trzonek, kolanko, grot i zazwyczaj zadzior. Każdy element haka odgrywa ważną rolę w łowieniu ryb, ale nie wszystkie haki są takie same. Przy tak wielu dostępnych stylach haczyków, może być trudno przebić się przez ten ogrom oferty. Wielu wędkarzy ostatecznie decyduje się na kilka wzorów, które odpowiadają ich potrzebom, więc mam nadzieję, że ten krótki poradnik może pomóc w podjęciu decyzji. Dla początkujących będzie to po prostu dobry początek, a dla starych wyjadaczy, będzie to jedynie szybkie odświeżenie wiedzy. Niemniej jednak, celem jest pomocna informacja podczas przygotowań do następnego wypadu.
Słów parę o podstawowych elementach haka oraz konstrukcji, nie koniecznie tak prostej, jak konstrukcja kawałka drutu w kieszeni.
Oczko haczyka jest punktem połączenia z żyłką. Najczęściej spotykane są oczka w kształcie pierścienia. Metal jest wygięty w jednolitą pętlę a koniec przylega do trzonka. Bez różnicy czy łowimy nad morzem, czy też nie, w takim przypadku najlepszym rozwiązaniem będzie hak o solidnie zamkniętym oczku z gładkimi krawędziami. Dzieje się tak dlatego, ponieważ czysto wykonane kółko na końcu haka nie ma żadnych ostrych krawędzi, które mogłyby uszkodzić tippet, jak bywa w przypadku haków gorszej jakości.
Trzonek to odcinek od oczka do miejsca, gdzie zaczyna się wygięcie kolanka. Trzonek może być krótki, średni lub długi, prosty lub wygięty a nawet specjalnie profilowany, np. pod poppery. Haczyki z wygiętym trzonkiem są np. używane do łowienia ryb żywiących się skorupiakami, szczególnie bonefishów i innych żyjących na flats, ich główną zaletą jest szersze kolanko i ostatecznie inny wygląd muchy. Krótkie trzonki są często używane do łowienia finezyjnego, kiedy zwarty hak i minimalna waga są kluczowe dla sukcesu prezentacji. Jeśli mówimy o prezentacji, musimy zaznaczyć, że wiele much tarponowych i much typu minnow jest wiązanych na hakach o krótkich trzonkach i szerokich kolankach. Najczęściej nadal spotykane są haki o średniej długości trzonka, które mogą być stosowane w prawie każdej sytuacji, czyli są to tzw. haki allround, lub inaczej ogólnego przeznaczenia. Długi trzonek jest używany w celu dopasowania do wzoru pokarmu o dłuższym profilu, dlatego większość streamerów i much imitujacych ośmiorniczki ma stosunkowo długi trzonek i prawie zawsze jest on prosty.
Kolanko jest to szerokość zagięcia haka od końca trzonka do jego zakończenia przy grocie. W większości przypadków wystarczy średniej wielkości kolanko, ale czasami potrzebny jest hak o szerszym łuku. Haki z szerokim kolankiem nadają się do do wiązania much, które są duże lub wysokie i płaskie, jak np. wzory minnow. Są one używane w big game na bluewater, jak również przy polowaniu na gatunki żyące na flats, takich jak tarpon, snook czy jack.
Grot, jest to zwężający się koniec haka i ostry punkt, czyli ostrze, które penetruje szczękę ryby. Jeśli chodzi o ostrza to rozróżniamy dwa główne rodzaje haków: chemicznie ostrzone i wszystkie pozostałe. Haki ostrzone chemicznie wykorzystują w ostatnim etapie produkcji reakcje chemiczne do usunięcia mikroskopijnych zadziorów i nierówności, które to powodują tarcie i sprawiają, że hak wydaje się tępy. Jeśli spojrzycie na chemicznie ostrzony hak pod powiększeniem, będzie on wyraźnie gładszy niż hak nie ostrzony chemicznie. Koszt ostrzenia chemicznego jest wysoki w porównaniu z innymi metodami, ale większość wędkarzy zauważy ogromną różnicę.
Zadzior utrzymuje haczyk w miejscu, kiedy już przebije się przez szczękę. Im większy zadzior, tym trudniej jest rybie się uwolnić. Wędkarze, którzy łowią i wypuszczają ryby, zaciskają zadziory szczypcami w celu łatwiejszego usunięcia haczyka. Możesz wprawdzie stracić kilka ryb, ale jest to mniej szkodliwe dla okolic pyska. Jako zwolennik C&R zalecam oczywiście i bezwarunkowo preferuję łowienie bezzadziorowe.
Moje ulubione modele haków i wzory jakie na nich zazwyczaj wykonuję, to już w zasadzie bardzo zgrana banda, pewnie inni wędkarze będą używać innych haków do wymienionych wzorów, lub tych samych haków do wiązania innych wzorów much. Jest to w zupełności zrozumiałe, ponieważ okoliczności i poławiane ryby różnią się od siebie, tak jak my wędkarze czy nasze upodobania, a jeszcze częściej przekonania, wnikające ze zdobytych doświadczeń.
Haki typu allround, czyli uniwersalny, standardowy hak, przydatny do wykonania wielu wzorów much słonowodnych, w tym bonefishowych, deceiverów, clouserów, streamerów a nawet gurglerów i niektórych wzorów krabów, to: Dai-Riki 930, Maruto 1930, Daiichi 2546, TMC 811S, Gamakatsu SL11-3H i Gamakatsu SS15.Dai-Riki i Maruto są minimalnie lżejsze niż TMC i wyraźnie lżejsze niż Daiichi, co jest pomocne przy wiązaniu lekkich much bonefishowych lub małych wzorów krabów na płytką i tzw. chudą wodę, a to ze względu na fakt, że szybciej się obracają po wpadnięciu do wody, nawet przy małym obciążeniu. TMC i Daiichi nadają się natomiast pod wzory krabów większych i cięższych, na trochę głębszą wodę i silne ryby, takie jak permit.
Haki, których używam pod wzory minnow czy innych typu baitfish, to: Mustad C70SD, Gamakatsu SL12S i Ahrex SA280. Na modelu Mustada można także wykonywać bardzo dobre wzory krabów i krewetek ale także klasyczne, krótsze streamery oraz surf candies. Gamaki to kapitalne haki na większe i mocniejsze ryby, jak tarpon lub jack. Hak od Ahrexa jest bardzo solidny i mocny, nadaje się również na wzory słodkowodne i pod silne ryby nurtu, takie jak np. bolenie.
Kolejne haki, także pod wzory typu minnow i baitfish, ale dedykowane do łowienia zdecydowanie dużych, szybkich i bardzo silnych ryb, to: Mustad C68SNP, TMC 600SP, Daiichi 3111, Ahrex SA270 Bluewater oraz Gamakatsu SL12S 1X Bluewater. Haki te są bardzo solidne i dlatego są często wybierane nie tylko przy połowie tarpona, ale także GTs czy ryb z rodziny tuńczykowatych.
Ostatnią grupą haków, które chciałbym przedstawić, to modele używane przeze mnie do wiązania wszelkich wzorów skrupiakow, czyli krewetek, krabów, raczków, kiełży oraz wzorów na bonefishe, takich jak gotcha, crazy charlie albo simram czy squimp. Najczęściej używam modeli: Mustad C47SD i Gamakatsu SC15 przede wszystkim na ryby tropikalne, Ahrex NS172 (gammarus) oraz Ahrex NS150 (krewetki – ale uwaga, to spore haki, dobrze wybierajcie ich rozmiar przy zakupie). Wszystkie one charakteryzują się odpowiednim kształtem oraz lekkością, mocą i ostrością.
W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że nie jestem sponsorowany przez żadną z wymienionych firm, a opisane przeze mnie modele haków wynikają z własnego doświadczenia, dlatego mogę je polecić z czystym sumieniem. Oczywiście część z Was zapyta, dlaczego nie napisałem nic o hakach Ownera, Varivasa czy Partridge. Po prostu ich nie używam na solance – co nie oznacza, że uważam, że są to złe haki – i dlatego nie mogę nic o nich napisać. Mam nadzieję, że to wszystko poprawi, odświeży lub ożywi fundamentalną wiedzę o narzędziach potrzebnych do osiągnięcia sukcesu. Tight lines i do następnego razu.
2021, pitt