Wędkarstwo muchowe jest fantastycznym sportem i hobby. W zasadzie muchą można łowić w każdym zbiorniku wodnym: w strumieniu, w rzece, w jeziorze, a nawet w morzu. Jednak uczenie się wędkarstwa muchowego od podstaw, może być na początku nieco przytłaczające, ponieważ istnieje nagle wiele nowych terminów, sprzęt jest naprawdę inny niż w przypadku tradycyjnego wędkarstwa, np. spinningu … a rzucanie … no cóż, wprawdzie nie jest aż tak trudne, ale wypracowanie dobrej techniki wymaga sporo praktyki. Niestety, wielu początkujących jest na tyle zakłopotanych przez „skomplikowane” podstawy fly fishingu, że po prostu rezygnują z przygody i nie zaczynają w ogóle, co jest naprawdę bezzasadne. Muszkarstwo z pewnością nie jest sportem, w który można po prostu wskoczyć, ot tak sobie jak w spodnie, jednego dnia. Ale kiedy zainwestujesz kilkanaście godzin w trening i wycieczki nad wodę, poznając sprzęt i ucząc się jak rzucać prawidłowo, wraz z nauką jak znaleźć odpowiednie miejscówki, to z czasem zdobędziesz doświadczenie i odniesiesz wędkarski sukces. Tak więc nie śpiesz się i nie rób sobie ciśnień a muszkarstwo może stać się doświadczeniem twojego życia, jeśli tylko dasz mu szansę.
Podstawowy sprzęt wędkarski. Kiedy mówimy podstawowy, mamy na myśli sprzęt, który jest absolutnie niezbędny aby zacząć łowić. W sklepach jest niesamowita ilość sprzętu muchowego, tylko … podczas gdy wiele z tych przedmiotów jest naprawdę ładne, równocześnie są one czasami niepotrzebne … muszkarze to starszliwi gadżeciarze. Jakiego podstawowego sprzętu potrzebujesz? Na starcie będziesz potrzebował (tak naprawdę): wędkę, kołowrotek muchowy, linkę, która składa się w całości z: podkładu, sznura muchowego, przyponu i tippetu oraz oczywiście kilku much. I to już wszystko. Mając tylko te rzeczy, możesz wyruszyć na ryby i zacząć łowić.
Krótka dygresja o jakości i kosztach sprzętu. Sprzęt może być czynnikiem decydującym o tym, czy ktoś kontynuuje wędkarstwo muchowe, czy też z niego rezygnuje. Według mnie, zbyt wielu początkujących inwestuje za dużo pieniędzy w tackle, na samym początku muszkarskiej przygody. Ale na szczęście jest wielu producentów, którzy produkują dobrej jakości sprzęt i to w rozsądnych cenach.
Wędka i kołowrotek. To dwa bardzo ważne elementy zestawu muchowego. Wędki wahają się w cenie od 50 do ponad 1000 € czy $. Ceny różnią się w oparciu o materiały i komponenty z jakich wykonana jest wędka i jakość konstrukcji oraz serwis (po-)gwarancyjny. Na starcie zalecam ogólnie dostępne wędki węglowe, w średnim przedziale cenowym. Podobnie jak w przypadku wędek muchowych, także ceny kołowrotków są zróżnicowanei i często potrafią się wahać i różnić o kilkaset euro czy dolarów. Na najniższym poziomie znajdują się kołowrotki plastikowe, jednak metalowy kołowrotek będzie zdeycdowanie lepszym wyborem. Ważną rzeczą przy zakupie wędki i kołowrotka jest to, że muszą być one do siebie dopasowane, zarówno rozmiarem (pojemnością szpuli dopasowaną do klasy linki) jak i wagą (wyważenie zestawu).
Podkład, linka muchowa, przypon i tippet. W standardowej konfiguracji wędkarskiej, np. spinningowej, jest tylko jedna linka, która biegnie od kołowrotka do obciążonej przynęty. Wędkarstwo muchowe jest nieco inne z kilku powodów. Tutaj na końcu zestawu jest tylko niewiarygodnie lekka mucha, a ciężar rzutowy stanowi sam sznur muchowy. Fly fishing polega na prezentacji muchy tak, aby ryba nie zauważyła, że jest ona (mucha) do czegoś przymocowana. W tym celu stosuje się przypon i tippet. Podkład jest używany do wypełnienia szpuli kołowrotka, pod linką. Backing (inaczej dla podkaldu) jest też używany do zapewnienia dodatkowej długości sznura przy dłuższych odjazdach ryb (np. morskich). Jak już wspomniałem, linka muchowa zapewnia ciężar podczas rzutów oraz pozwala na przezenentację muchy na odległość. Na samym początku skup się na lince pływającej. Linki pływające robią dokładnie to, na co wskazuje ich nazwa – unoszą się na wodzie. Jest to najczęściej używana linka. Jest ona również na tyle uniwersalna, że mokre muchy i inne techniki połowu mogą być wykonywane przy użyciu linek pływających. Przypon to główny, przeźroczysty materiał, który jest połączony z końcem linki. Przypon ma zazwyczaj około 9 stóp długości. Zazwyczaj jest on dość gruby w miejscu mocowania do linki i zmniejsza swoją średnicę do punktu, w którym mocowana jest końcówka, tzw. tippet. Tzw. przypony koniczne są zwężane, tak, że jeden 9 stopowy kawałek linki płynnie przechodzi w coraz cieńszy, aż do tippetu. Wielu wędkarzy decyduje się na stosowanie takich przyponów ze względu na łatwość użycia. Inni łączą kilka kawałków monofila lub FC o różnej średnicy, aby stworzyć swój własny zwężający się przypon muchowy. Tippet to lekka i cienka żyłka, którą mocuje się do końca przyponu, a następnie do muchy. Właściwy rozmiar tippetu zależy od wielkości muchy (haka) i rodzaju poławianych ryb. Im cieńsza linka, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że ryba ją zobaczy i tym mniejszy opór będzie stawiał w (na) wodzie.
Muchy. Teraz, gdy znamy już podstawy linki muchowej, porozmawiajmy trochę o muchach, które są tytułową przynętą we fly fishingu. Istnieją trzy podstawowe rodzaje much. Suche muchy są zaprojektowane tak, aby wyglądały jak latające owady, które lądują i unoszą się na powierzchni wody. Nimfy przypominają wodne stworzenia, często larwy i zazwyczaj unoszą się na powierzchni lub tuż pod nią, ale są też ciężkie i tonące nimfy. Streamery są zaprojektowane tak, aby naśladować inne życie wodne, zdecydowanie większe niż nimfy, zazwyczaj pijawki lub narybek.
Inne przydatne akcesoria wędkarskie. Oprócz wędki i kołowrotka, jest jeszcze kilka innych akcesoriów, które sprawią, że Twoja przygoda z wędkarstwem muchowym będzie o wiele przyjemniejsza. Podbierak, który wiadomo do czego służy, jest dziś w zasadzie podstawową częścią zestawu zabieranego nad wodę. Okulary polaryzacyjne, które nie tylko ochronią oczy przed słońcem, ale także ograniczą odblaski od wody, dzięki czemu można lepiej widzieć i dostrzec ryby poniżej linii wody. Kamizelka, która jest świetna do przechowywania sprzętu i trzymania go przy sobie, zawsze kiedy go potrzebujesz. Z pewnością nie jest to kluczowe, ale po prostu bardzo ułatwia sprawę. Wodery, które pozwalają na wejście do wody, bez nich, albo będziesz musiał się zmoczyć, albo łowić tylko z brzegu, albo skakać jak kozica, po kamieniach. No i oczywiście szczypce do odhaczania ryb.
Kompletny setup do wędkarstwa muchowego, czyli łączenie wszystkiego zusammen do kupy. W tym momencie omówiliśmy wędki muchowe, kołowrotki, podkład, linkę, przypony, żyłki i muchy. Teraz to wszystko prowadzi do dwóch najczęstszych pytań zadawanych przez początkujących wędkarzy: jaka klasa wędki i linki na początek … i jak to wszystko poskładać? Najbardziej uniwersalnym zestawem do nauki muszkarstwa będzie setup w 5/6 klasie AFFTA (https://affta.org/), tak się przynajmniej ogólnie przyjęło i można się z tym zgodzić. Aby zobrazować jak zmontować wszystko razem, czyli wędkę, kołowrotek, podkład i linkę poszukałem trochę po necie i znalazłem prosty ale według mnie wymowny schemat kompletnego zestawu muchowego (zaznaczam, że nie jestem autorem tej grafiki i zapożyczyłem ją z otchłani internetu):
Oraz trochę, bardzo pomocnego, kina z YouTube:
No i wszystko jest na miejscu, gotowe i zwarte. Wydaje się, że to dużo do przejścia, nieprawdaż? Ale nie trzeba tego robić często. W rzeczywistości (teoretycznie), tak długo jak nie zmienia się linek, trzeba co najwyżej wymieniać przypon lub tippet tylko po to, aby wymienić muchy.
Podstawowy rzut muchowy, czyli rzut znad głowy. Skoro ze sprzętem wszystko ustawione i gotowe do działania, to nadszedł czas, aby przejść do rzucania. Istnieje wiele różnych rodzajów rzutów, z których każdy ma swoje «zady i walety». Rzut znad głowy jest nie tylko najbardziej podstawowym rzutem samym w sobie, ale także podstawą dla wielu innych rzutów muchowych. Kiedy już opanujesz ten rzut, nauka dodatkowych technik rzutowych będzie znacznie łatwiejsza. Najlepszym sposobem na nauczenie się go samemu, jest obejrzenie go w realnej akcji. Dobre filmy edukacyjne znajdziesz na kanałach, RIO, Orvisa czy Chrisa Meyera na YouTube, które znakomicie pokazują i wyjaśniają techniki fly castingowe.
Moim skromny zdaniem, pomimo ze wielu rzeczy można się nauczyć samemu, najlepszy start z nauką rzutów muchówką to kurs prowadzony przez instuktora. Kursy wędkarstwa muchowego trwają zazwyczaj od 1 do 2 dni, podczas których uczysz się wszystkich podstaw. Na początku otrzymasz teoretyczne wprowadzenie do różnych technik rzutowych, objaśnienie używanego sprzętu. Następnie na łące lub na wodzie stojącej ćwiczy się te podstawy. Kiedy już dobrze rzucasz podczas treningu na sucho, czas zastosować to, czego się nauczyłeś. Na większości kursów 2-dniowych, drugi dzień spędzasz na wodzie, często w małej grupie. Będziesz miał dużo czasu, aby spróbować wszystkich rzeczy samemu. Z reguły nie trzeba zabierać własnego sprzętu, tj. wędki z kołowrotkiem i linki. Jednak dla pewności należy zapytać organizatora o dostępność sprzętu.Wybierając kurs nauki wędkarstwa muchowego, zwróć uwagę na doświadczenie organizatorów. Doświadczony trener od razu widzi błędy początkujących i potrafi odpowiednio przeciwdziałać. Jeśli nauczysz się właściwych procedur (motoryki) od samego początku, masz gwarancję dobrej zabawy i sukcesu w wędkarstwie muchowym.
Jeszcze kilka ostatnich wskazówek, aby uczynić Twoją przygodę z wędkarstwem muchowym jeszcze przyjemniejszą. Wygospodaruj odpowiednią ilość czasu, ponieważ nic tak nie psuje pozytywnego doświadczenia jak poczucie pośpiechu. Wędkarstwo muchowe wymaga czasu, aby je opanować, zakładając, że kiedykolwiek naprawdę je opanujesz (*LOL*) Nie frustruj się i nie śpiesz się, po prostu ciesz się dziką naturą, pobytem na świeżym powietrzu i uczeniem się, jak łowić na muchę. Praktyka, praktyka i jeszcze raz praktyka! Nawet z dobrej jakości sprzętem, nauka rzutów podczas prób łowienia ryb może być nieco frustrująca. Dobra wiadomość jest taka, że nie potrzebujesz wody aby ćwiczyć rzuty. Po prostu miej cierpliwość a będziesz coraz lepszy w miarę czasu i postępów. Zdecydowanie polecam poćwiczenie przez jakiś czas przed wyruszeniem na ryby. Unikaj zaciągania kredytu bankowego, aby sfinansować cały swój sprzęt muchowy. Jeśli jesteś ograniczony budżetowo, to wystarczy kupić przyzwoitą wędkę i kołowrotek, niezbędną linkę, kilka przyponów i much. To wszystko, czego naprawdę potrzebujesz, aby zacząć. Dodatkowe akcesoria możesz dokupić później.
Myślę, że wskazałem i omówiliśmy już wszystkie (naprawdę podstawowe) podstawy. Oczywiście, jest o wiele więcej do nauczenia się, np. wiele innych różnych rzutów, jak złowić inne różne gatunki ryb, także te ze słonej wody, jak czytać wodę, jak kręcić muchy i wiele, wiele więcej. Baw się dobrze i tight lines!
pitt 2021